Uzay Araştırmaları

Bölüm 1 : Uzay Araştırmaları

Uzay Mekiği: yeniden kullanılabilen ve büyük uyduları taşıyabilen uzay araçlarıdır.

Uzay Sondası: bir gezegeni veya bir gök cismini incelemek için ona gönderilen uzay aracıdır.

Yapay Uydular

• BİLSAT, ülkemizin ilk gözlem uydusu olma özelliğini taşımaktadır. 27 Eylül 2003’te fırlatılmıştır.
• RASAT uydusu 17 Ağustos 2011’de uzaya fırlatılmıştır. Haritacılık, afet izleme, şehircilik ve çevre planlama uydunun kullanım alanlarıdır.
• Yüksek çözünürlüklü ilk gözlem uydumuz Göktürk-2, 18 Aralık 2012’de uzaya fırlatılmıştır.
• Haberleşmede Türksat 3A, Türksat 4A ve Türksat 4B uyduları kullanılmaktadır.
• Keşif ve gözlemde ise Göktürk-1 uydusu kullanılmaktadır.

TÜRKSAT 1B, TÜRKSAT 1C ve TÜRKSAT 2A haberleşme uyduları ile BİLSAT gözlem uydusu görevini tamamlamıştır.

Uzay Kirliliği: Dünya’nın çevresinde değişik yörüngelerde dolanan ve artık herhangi bir işlevi olmayan insan yapımı cisimlerin tümü uzay kirliliği olarak adlandırılır.

Rasathane (gözlemevi); içerisinde büyük teleskopların yer aldığı, gök bilimcilerin gözlem yaptığı yerlerdir.

Uzay Araştırmalarının Günlük Yaşamımıza Olan Etkileri

1. Besin saklama yöntemlerinden biri olan dondurma işlemi.
2. Dijital termometreler.
3. Bilgisayar oyunlarında kullanılan joystickler.
4. Televizyon kanalları izlenebilmekte ve cep telefonları kullanılabilmektedir.
5. Hava tahminleri de uydular sayesinde elde edilmektedir.
6. Yıldız bulmak için kullanılan bazı yazılımlardan esinlenerek tıpta kanser hücrelerini yok edecek yeni yazılımlar üretilmiştir.
7. Güneş panelleri.
8. Teflon, tükenmez kalem, navigasyon cihazı, alüminyum folyo, diş teli, streç film ve yapay kalp pompası gibi araç ve malzemeler.

Teleskop: gök cisimlerinden gelen ışığı toplayıp odaklayarak onların gözlemlenebileceği görüntüler elde edilmesini sağlayan bir alettir.

Teleskoplar, optik parçaların bulunduğu bir teleskop tüpü, bu tüpün hareket etmesini sağlayan bir kundak ve teleskopun yere sabitlenmesini sağlayan üçayaktan oluşmaktadır.

Teleskoplar beş sınıfa ayrılır:

1- Optik teleskoplar

2- Radyo teleskopları

3- X-ışını teleskopları

4- Kızılötesi ışını teleskopları

5- Gama ışını teleskopları

Isaac Newton (Ayzek Nivtın) teleskobunda ışığı toplamak için ayna kullandı. Newton’un bu tasarımı bugün dünyadaki tüm büyük optik teleskopların yolunu açtı.

Uranüs’ü keşfetmiş olan William Herchel (Vilyım Herşel) zamanın en büyük teleskobunu İngiltere’de inşa etti. Satürn’ün bir başka uydusu ve Uranüs’ün uyduları bu teleskop ile keşfedildi.

1990 yılında Dünya’nın yörüngesine yerleştirilen Hubble (Habıl) uzay teleskobuyla uzayın derinliklerindeki on binlerce galaksinin görüntüsü elde edilmektedir. Dünya ‘nın yüzeyindeki ve yörüngesindeki teleskoplarla başka yıldız sistemlerindeki gezegenler keşfedilmektedir.

Işık kirliliği: ışık kaynaklarının gereğinden fazla ve yanlış biçimde kullanılmasından kaynaklanır. Gök bilimciler ışık kirliliğinden etkilenmemek için gökyüzü gözlemlerini kentlerden uzak bölgelerde gerçekleştirir.

Gözlemevi kurulacak yerlerde bulunması gereken özellikler:

1. Açık gece sayısının çok olması (en az bulutlu)
2. Temiz bir atmosfere sahip olması
3. Hava ve ışık kirliliğinin en az seviyede olması
4. Deprem kuşaklarından uzak olması
5. TV ve radyo yayınlarından uzak olması
6. Ulaşımın kesintisiz sağlanabileceği bir yer olması
7. İhtiyaçların karşılanabilmesi için yerleşim merkezlerine uzak olmayan bir yer olması

Antalya Saklıkent’te bulunan 2500 m yükseklikteki Bakırlıtepe, gözlemevi kurmak için en uygun yer olarak seçildi; burada TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi (TUG) kuruldu.

Ali Kuşçu (1403-1474 )

“Er Risalet-i Fethiyye” adlı eseri üzerine birçok bilim insanı tarafından yorum ve açıklama yazılmıştır. Bu eserinde gezegenlerin konumları ve dizilimleri, yerin biçimi ve iklimler, Ay’ın ve Güneş’in çapının hesaplanması konuları üzerinde durmuştur. Ayrıca Merkür gezegeninin hareketleri, Ay’ın hareketleri konularında da önemli eserleri vardır.